آموزش آسان آموزش های آسان
همه چیز درباره تمدن موهنجو دارو
موهنجو دارو (به اردو: موئن جودڑو) (به هندی: मोहन जोदड़ो) به معنای تپه مردگان، نام پایتخت تمدن دره سند در ۲۶۰۰ (پیش از میلاد) بوده است. این شهر باستانی امروزه در ایالت سند پاکستان قرار دارد که تا قبل از جدایی پاکستان متعلق به هند بود.
همه چیز درباره تمدن موهنجو دارو
امروزه موهنجو دارو یکی از مشهورترین مراکز گردشگری در پاکستان است. در کشور پاکستان آثار و بقایایی از معماری دوران باستان وجود دارد که از جمله آنها، بقایای موهنجودارو است. ویرانه های شهر موهنجودارو، در 405 کیلومتری شمال کراچی واقع است. این اثر باستانی شاهد بلامنازعی است بر عظمت تمدنی که از 5000 سال پیش در دره ایالت سند شکوفا شد. از نامهایی که بر این شهر کهن اطلاق شده «مانهاتن عصر برنز» است و این نام به سبب طرح شهرسازی مدرن و علمی کم نظیر است که داشته است.
برای دیدن تصویر با کیفیت بالا ، روی عکس کلیک کنید
یکی از قدیمی ترین و شگفت انگیز ترین تمدن های کهن جهان، تمدن موهنجودارو در شبه قاره هند است. در این مقاله می توانید با این تمدن بیشتر آشنا شوید.
موهنجودارو ، با بیش از پنج هزار سال پیشینه، از طرا حی شهری به صورت شبکه ی شطرنجی برخوردار بوده و ساخت آن بر فراز تختگاهی انسان ساخت به بلندای 14 متر بوده است. قدیمی ترین سیستم آب و فاضلاب مربوط به موهنجودارو میباشد.
آثار بر جای مانده از معماری و شهرسازی این شهر گویای تأسیس یک مرکز بزرگ تجاری با خیابان های بزرگ شمالی ـ جنوبی به پهنای دوازده متر با خانه های چند طبقه از آجر و چوب و شبکه های پیشرفته فاضلاب است.
ساخت خانه ها با رعایت دو اصل صورت می پذیرفته : امنیت و آسایش
خانه ها را به گونه ای ساخته اند که ورودی ها در گذرگاههای فرعی باز شود و نور و هوا از حیات خلوت ها تأمین گردد. ضخامت دیوارها نمایانگر دو طبقه بودن خانه هاست.
حمام همگانی شهر نیز بر فراز تختگاه دارای استخری به طول 12 متر و عرض 7 متر و ژرفای 2 متر بوده که دیواره ی داخلی آن با آجر، ملات و ساروج ساخته شده. انبار غله ی شهر با سقف چوبی و سالنی با بیست ستون از دیگر بناهای مهم موهنجودارو به شمار می آیند.
استفاده از آجرهای استاندارد (cm 27أ— 13أ—6) ، شبکه فاضلاب پیشرفته، خانه هایی بر اساس نقشه و اندازه یکسان و سرانجام برقراری عدالت اجتماعی با توجه به وضع ساختمان های شهر، همگی حکایت از شهری توسعه یافته و تمدنی شگفت انگیز دارد.
برای دیدن تصویر با کیفیت بالا ، روی عکس کلیک کنید
مهر ها
مهر های بدست آمده در موهنجودارو عموماً از نوع سنگ صابون و به شیوه مسطح اجرا گردیده است .نقوش های روی مهر شامل نقش خدایان ؛ علایم رمزی ،نقوش حیوانات نظیر گاو ، خر ، و کرگدن ،رب النوع و خدایان گوناگون می باشد .علامت رمزی بروی مهر ها که شامل تصویر های ساده اشیاء و … تشکیل می شده اند( تصویر های حلقه ای ، دایره ای ، شاخه ، نرده بان ، چرخ پره دار ، ماهی و برگ )
اشیاء فلزی
اشیاء فلزی شامل ابزار و لوازم خانه گی و ابزار یراق وسیله های جنگی ، اشیاء تزیینی است که از مس و مفرغ ساخته شده است . یکی از اشیاء منحصر به فرد مفرغی یک مجموع زیبای مفرغی است که پژوهش گران این مجسمه را به نام دختر در حال رقص معرفی نموده اند و این به علت حرکات دست و پا می باشند .که حالت رقص بخود گرفته است به احتمال این مجسمه باید حالت مذهبی و جنبهء تقدس داشته باشد .مجسمه های که بعد ها در هندوستان ساخته می شد هماننده مجسمه مشکوفه در موهنجودارو بوده و جنبه مقدس و آیینی داشته نظیر مجسمه شیوا که جشن خدای نر در خدایان هند است.
سایر یافته ها
ترسیم صفحه شطرنج و بازی کردن با مهره های که از عاج و و عقیق ساخته می شد نخستین بار در موهنجودارو صورت می گرفت . این بازی از جمله سر گرمی اوقات فراغت بزرگان شهر بود که برای نخستین مرطبه در این تمدن دیده شده و طی قرن ها بد تکامل یافته و شکل شطرنج امروزی در آمده است.
آنچه موهنجودارو را از سایر تمدن های معاصرش متمایز می کرد داشتن واحد های برای وزن کردن و اندازه گیری بود مجموعه ای کاملی از وزنه های بدست آمده که اندازه های کوچک تا بزرگ آنها نشانه دقت عمل و نظارت قانون برخوردار است . این وزنه ها از قطعات کامل صیقلی سنگ چخماق ، مرمر سفید ، سنگ آهک ، پشم ساخته شده اند .موهنجودارو دارای نوعی سیلو با دیوار های آجری و کف پوش تخته ای برای انبار کردن کیسه های غلات بوده است.
در بالای شهر ، استخر بزرگی به درازای 12 متر و به عرض 7 متر و عمق 2 متر با دیواره آجری ساخته لوده که به عنوان آب انبار شهر به منظور نگاهداری آب آشامیدنی و تحمل فشاره لازم برای جاری شدن آب در شبکه لوله کشی شهر به کار می رفت مردم موهنجودارو ازراه کشاورزی روزگار را می گذراندند و محصول گندم و جو،کنجد و پنبه و خرما را به همسایگانه خود می فروختند و به جای آن ادویه ، سنگ های قیمتی به همراه فلز می خریدند .گاری های که آنها را گاو های نر قوی هیکلی می کشیدند پیوسته در حال حمل و نقل مواد خوراکی و میوه از مزرعه ها ، باغ ها به شهر بودند.
برای اداره ی امور شهری ، ساکنین موهنجودارو برای خود نهاد های به وجود آودند تا بتوانند زندگی اجتماعی و فعایت شهری را به آسودگی بگذرانند.
برای دیدن تصویر با کیفیت بالا ، روی عکس کلیک کنید
دادگاه شهری به سرپرستی نخبگان جامعه اداره می شد و احترام نهادن به قانون بر همه واجب بود .شیوه خط و نوشتن موهنجودارئ گرچه الفبایی نبود ، اما ما شاهد همه خطهای باستانی از تصویر ساده اشیاء تشکیل می شد که امروزه آن را پیکتوگراف ( تصویر نگاری ) می نامند. از تمدن موهنجودارو متنهای مفصّل بدست نیامده است اما از بررسی مهر های یافت شده بر روی آنها تصویر های حلقه ای ، دایره ای ، شانه ، نردبان،چرخ پره دار،ماهی و برگ دیده می شود .این خط 250 علامت دارد و از راست به چپ نوشته می شود .
از مجموعه آنچه گفته شد بر می آید که مردم موهنجودارو از زندگی آسوده ای برخوردار بوده و قرن ها به رفاه و آسایش زندگی می کردند .این تمدن درخشان همان گونه ای که به طور شگفت آوری پدید آمد ،به شکل اسرار آمیز نیز در سال 1500 ق م از میان رفت .
از جمله دلایل سقوط تمدن دره سند و موهنجودارو به مواردی مانند : خشکسالی تدریجی خسارات ناشی از طغیان رود سند ، شیوع یک بیماری ناشناخته ، هجوم اقوام غارتگر و… اشاره نمود .
بر اساس نظرات متعدد و بررسی تطبیقی شباهت آثار هنری تمدن دره سند ،میان رودان و مصر و ایران ارتباط درون و برون منطقه ای را در دست اثبات داشته اند .
لئونارد وولی معتقد است که هر دو تمدن سومر و هند باستان را نشاعت گرفته از یک فرهنگ مشترک که احتمالاً در بلوچستان و پاکستان شکل یافته بود می داند .هنری فرانکفورت و جان مارشال از پژوهشگران سرزمین میان رودان بر این اعتقاد اند مهر های گلی بدست آمده در تل اسمر به عنوان یک کالای تجاری از موهنجودارو به میان رودان صادر شده است .
«مک دونل» معتقد به تقلید موهنجودارو از تمدن سومر می باشد و درست در مقابل نظریه مک دونل « هال » معتقد به اقتباس تمدن سومر از موهنجودارو می باشد .برخی بر این اعتقاد اند که که پس از فرو پاشی و ترک ساکنان موهنجودارو به سمت شمال رود سند مهاجرت و پایگذار تمدن درخشان هارپا شدند.
بر اساس یافته های باستان شناسی که در طی کاوش های علمی در محوطه هارپا صورت پذیرفت شباهت های بسیاری در آثار معماری و شهر سازی ،ظروف و اشیاءفلزی ،سفالی و سنگی ،مهر ها و … مشاهده گردید . اوج شکوه و عظمت تمدن هارپا به اواسط هزاره دوم ق م می رسد.
برای دیدن تصویر با کیفیت بالا ، روی عکس کلیک کنید
موهنجو دارو از نگاهی دیگر
مقامات پاکستانی می‌گویند تمام تلاش خود را می‌کنند تا «موهنجو دارو» (Mohenjo-daro) یکی از مهم‌ترین مراکز باستان شناسی در شمال آسیا را حفظ کنند. برخی از کارشناسان باستان شناسی اضهار می دارند: در صورتی که اقدامات لازم در این راستا صورت نگیرد، امکان دارد که این پایگاه باستان شناسی به جا مانده از عصر برنز، نابود شود.
قدم زدن در میان خانه‌های این شهر که قدمتی 4500 ساله دارند، شگفت انگیز است. این موضوع در مورد یکی از بناها بیشتر از سایرین صدق می‌کند. خانه‌ای شگفت انگیز با ورودی‌های جلو و عقب ساختمان قابل مشاهده اند و اتاق‌ها نیز به صورت تو در تو از آجرهای سفالی و پخته شده ساخته شده‌اند. در این خانه حتی می‌توان مکان دستشویی و تخلیه پس‌آب‌ها را نیز مشاهده کرد.
با توجه به قدمت دیرینه این بنا، ساختمان مذکور در دو طبقه ساخته شده و این مورد بسیار شگفت انگیز است. قدم زدن در محوطه بیرون این معبر «دوره‌ی برنزی» و دیدن سایر خانه‌هایی که در کنار یکدیگر بنا شده‌اند شگفتی انسان را بیشتر بر می‌انگیزد
با ادامه دادن به مسیر خود معابری را خواهید دید که تا بازار اصلی شهر امتداد یافته‌اند. این سازه از شگفتی‌های موهنجو دارو یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است.
۲۶۰۰ سال قبل از میلاد طراحی پیچیده، معماری ممتاز و همچنین سیستم آب رسانی و دفع پس‌آب‌ها، این شهر را به یکی از پیشرفته ترین سیستم‌های شهری زمان خود مبدل کرده بود.
از دیدن این همه شگفتی متحیر بودم و راهنمای من در این مرکز گردشگری، چیزی جز نا امیدی در دل نداشت.
یکی از باستان شناسان کهنه‌کار پاکستان به نام «دکتر اسما ابراهیم» می‌گوید: «وقتی از این مکان می‌گذرم حسم نسبت به گذشته بدتر است. جرات برگشتن به گذشته را ندارم. تخریب این مکان بیشتر از قبل شده است و این موضوع قبلم را به درد می‌آرود». دکتر ابراهیم شروع می‌کند و نشانه‌های بیشتری از اضمحلال این شهر باستانی نشانمان می‌دهد.
در قسمت پایین‌تر شهر که زمانی محل زندگی جامعه متوسط و کارگری بوده، دیوارها از قسمت پایین شروع به ریختن کرده اند که یکی از آسیب‌های اخیر این بنا به شمار می رود!
برای دیدن تصویر با کیفیت بالا ، روی عکس کلیک کنید
محتوای شورِ آب‌های زیر زمینی، آجرهایی که قبل از حفاری برای مدت هزاران سال حفظ شده بودند را نابود می‌کند. همین طور که به سمت بالای شهر یعنی محل زندگی اشراف هندو تبار آن دوره پیش می‌رویم، به وضوح می توانیم ببینیم که برخی بناها همچون حمام عمومی وضعیت بدتری پیدا نموده اند. بعضی از دیوارها کاملا ریخته‌اند و به نظر می رسد برخی دیگر نیز در آستانه ی تخریبند.
دکتر ابراهیم این‌گونه ادامه می‌دهد که مطمئنا این مکان یک مرکز باستان شناسی مهم است و بایستی در مقابل نمک، رطوبت و بارندگی حفظ شود. با این حال اقدامات محافظتی توسط دولت بسیار بد و ناشیانه‌اند و باعث می‌شوند بنا بیشتر از قبل تخریب شود.
طبق روش متداول این مرکز، سطح تمامی آجر کاری‌های موجود را با گل می پوشانند، به این امید که گل نمک و رطوبت موجود را جذب می‌کند، در حالی که همان گل خود خشک شده و می‌ریزد. این ریزش نیز با ریزش آجرهای بنا همراه شده و تخریب به عمق بیشتری از بنا می‌رسد. برخی از مکان‌ها نیز وجود دارند که آجرهای هزاران ساله با آجرهای جدید امروزی جایگزین می‌شوند.
دکتر ابراهیم می‌گوید تمامی این اقدامات مثل یک وصیتنامه هستند. در دهه‌های اخیر به بهانه نگهداری «موهنجو دارو» هر چیزی را وارد این بنا کرده‌اند. حتی تمامی آثار ارزشمند موزه موهنجو دارو در میان مصنوعات دزدیده شده به سرقت رفته و تا به امروز نیز بازنگشته‌اند.
راهنمای مرکز می‌گوید که وی صحنه های بسیار بدی از تغییرات این مکان در اثر نگهداری و شرایط آن مشاهده کرده است.
خسارت وارد شده به این محیط باستانی که میراثی جهانی محسوب می شود، ناشی از استراتژی‌های ضعیف گردشگری بوده و دولت پاکستان مسئول تمامی خسارات وارده بر این مرکز باستانی می باشد. این در حالی است که در سال‌های اخیر نیز دولت مسئولیت خسارات وارده بر این بنا را به دوش مسئولین استانی «سند» انداخته است.
دکتر ابراهیم می‌گوید: «برای حفظ این میراث بایستی به طور جدی از نظر کارشناسان در تمامی زمینه‌ها استفاده کنیم. این موضوع یک امر واضح است، اگر انسان‌های محلی در گذشته از پس این کار بر آمده‌اند چرا ما نتوانیم؟! در صورت داشتن هر گونه برنامه برای حفظ این بنا، اقدامات بایستی سریعا صورت گیرند. در ارزیابی‌هایی که من انجام داده‌ام در بیست سال آینده هیچ اثری از این بنا نخواهد ماند!».
یکی از راه‌های حفظ این مکان توقف حفاری در سطح شهر است که با این کار سایر بخش‌های شهر حفظ می‌شوند. برخی نیز بر این باورند که شهر بایستی دوباره مدفون شود تا از این طریق از اضمحلال آن کاسته شود.
تمامی این اقدامات نشانه نگرانی افرادی است که این مکان باستانی را عاشقانه دوست دارند. کسانی که از دیدن ویرانی شهری که تا کنون تاریخ را به یدک کشیده نگران هستند.
گردآوری: سایت آموزش آسان
منابع
fa.wikipedia.org
tebyan.net
safarme.com